De verwoestende aardbeving van 1755 in Lissabon

Op 1 november 1755 werd Lissabon opgeschrikt door een verwoestende aardbeving, één van de meest verwoestende in de Europese geschiedenis. De ramp had niet alleen gevolgen voor de Portugese hoofdstad, maar ook voor de manier waarop mensen dachten over natuurgeweld, architectuur en zelfs filosofie. Vandaag de dag kun je in het QUAKE-museum in Lissabon deze indrukwekkende geschiedenis herbeleven. Maar wat gebeurde er precies op die noodlottige dag?

De aardbeving van 1755: een driedubbele ramp in Lissabon

Op de ochtend van Allerheiligen in 1755 werd Lissabon getroffen door een krachtige aardbeving met een geschatte magnitude tussen de 8.5 en 9.0. Gebouwen stortten massaal in en duizenden mensen kwamen om. Maar dat was nog niet alles.

Tsunami en brand verwoesten de stad

De aardbeving veroorzaakte een enorme tsunami die de oevers van de stad overspoelde. Veel mensen waren na de eerste schokken naar de haven gevlucht, maar werden verrast door metershoge golven. Vervolgens ontstonden er ook massale branden doordat kaarsen en kookvuren omvielen en deze branden woedden dagenlang door de stad.

De gevolgen van de aardbeving voor Lissabon

De stad werd grotendeels verwoest. Van de 250.000 inwoners kwamen er naar schatting tussen de 30.000 en 50.000 om. Veel historische gebouwen, zoals het Koninklijk Paleis en de meeste kerken, werden volledig vernietigd. Het was daarmee één van de meest dodelijke en verwoestende aardbevingen in de geschiedenis. In totaal waren er ongeveer 200.000 dakloos en was twee derde van de stad verwoest. Het was extreem natuurgeweld.

De wederopbouw: Lissabon zoals we het nu kennen

De heropbouw van Lissabon werd geleid door Markies van Pombal, de eerste minister van koning Jozef I. Hij nam revolutionaire maatregelen door brede, rechte straten te ontwerpen en gebouwen aardbevingsbestendig te maken. Dit was een van de eerste voorbeelden van moderne seismische bouwtechnieken. Dankzij deze aanpak kreeg Lissabon een nieuw, georganiseerd stadscentrum: de Baixa-wijk, die we vandaag de dag nog steeds kennen. Dat ziet er echt zo anders uit als het historische Alfama, waar de kleine steegjes door elkaar lopen. Deze wijk bleef grotendeels gespaard.

Bezoek het QUAKE-museum en het Lisbon Story Centre – Ervaar de ramp zelf

Wil je zelf ervaren hoe deze ramp voelde? Dan is een bezoek aan het QUAKE – Lisbon Earthquake Center en het Lisbon Story Centre een absolute aanrader. Beide musea laten je op een interactieve manier kennismaken met de geschiedenis van de ramp en de wederopbouw van Lissabon.

💡 Het Lisbon Story Centre valt onder de Lisboa Card, dus dat betekent dat je gratis naar binnen kan na aanschaf van deze kaart. Dat raden wij echt aan, want hiermee heb je toegang tot maar liefst 51 bezienswaardigheden en je kan gratis gebruik maken van het openbaar vervoer.
Bestel hier de Lisboa Card

Wat kun je verwachten in het QUAKE-museum?

• Een aardbevingssimulator die je terugbrengt naar 1755
• Virtual reality-ervaringen van de ramp
• Interactieve tentoonstellingen over aardbevingen en wederopbouw
• Educatieve programma’s over hoe aardbevingen vandaag de dag nog steeds steden beïnvloeden

Wat biedt het Lisbon Story Centre?

• Audiotours die je door de geschiedenis van Lissabon leiden
• 3D-presentaties over de aardbeving en de impact ervan op de stad
• Interactieve displays over de wederopbouw van Lissabon
• Een meeslepende film over de ramp en de gevolgen ervan

Bestel hier een entreeticket + audiogids voor het Lisbon Story Centre

Waarom is de aardbeving van 1755 nog steeds relevant voor Lissabon?

De ramp van 1755 had niet alleen gevolgen voor Lissabon, maar ook voor het denken over natuurrampen. Filosofen zoals Voltaire schreven over de ramp en vroegen zich af hoe een liefhebbende God zoiets kon laten gebeuren. Daarnaast was deze aardbeving een van de eerste rampen die systematisch werd onderzocht, wat de basis legde voor de moderne seismologie.

Daarnaast heeft de aardbeving veel bepaald voor Lissabon. Hele wijken zijn toen ingestort, maar ook veel grote gebouwen raakte beschadigd. Je zult zien dat de aardbeving regelmatig terugkomt op informatieborden, in musea en op allerlei andere plekken.

Plan je bezoek aan Lissabon

Als je een reis naar Lissabon plant, mag een bezoek aan het QUAKE-museum niet ontbreken. Daarnaast kun je in de Baixa-wijk de architectuur bewonderen die dankzij de wederopbouw na de ramp is ontstaan. De overblijfselen van het Carmo-klooster, dat tijdens de aardbeving werd verwoest, zijn ook een indrukwekkend aandenken aan deze tragische gebeurtenis.

Kleine impressie van de aardbeving in Lissabon

Veelgestelde vragen